zondag 8 januari 2012

Koning van Katoren



Het jeugdboek Koning van Katoren, geschreven in 1971 door Jan Terlouw, wordt verfilmd. Het filmfonds van Nederland heeft meer dan 1.500.000 toegekend aan de productie. De regiseur is Ben Sombogaart, net zoals voor de film 'Kruistochten in spijkerbroek'. Er zou ook gefilmd worden in Belgie en de scriptschrijvers zijn Belgen, gekende van de film Kruistochten in spijkerbroek, Cris Craps en Jean-Claude van Rijckeghem. Het boek, Koning van Katoren, gaat over een jonge man die graag koning wil worden en door 6 saaie ministers proeven opgelegd krijgt. Deze proeven zijn symbolische maatschappelijke problemen, die je in de titel reeds kan terugvinden.


Zoals de vogels van Decibel, die een krijsend afschuwelijk geluid maken, mensen worden er doof als ze geen oorkleppen dragen ter bescherming. Stach, de jonge die graag koning wil worden, lost het probleem van de geluidspolutie op door een apparaat te maken dat een hoge piepende toon maakt. De vogels willen het geluid overstemmen en scheuren hun stembanden.
Het andere probleem is dat van Wapenfelt. Daar staat een boom die echte granaten produceert, ipv appels. Parallel met de wapenwedloop, dat nog steeds actueel is. De boom voedt zich aan de kruitdampen van het naburige wapenfabriek. Stach legt de fabriek een tijdje stil tot er geen granaat meer aan de boom hangt en hakt hem dan om. In deze provincie, Wapenfelt, sluipt de romantiek het boek in. Stach wordt verliefd op de dochter van de burgemeester en zij op hem.
De Draak van Smook is een draak die de provincie Smook onveilig maakt met zijn gevaarlijke zwaveldampen. We herkennen hier makkelijk de millieuvervuiling in. Wat zeker actueel is, is de sociale klasse in Smook. De enigste mensen die buitenhuis werken, zijn de vuilnismannen en dragonen, die gene die de draak voeden. Zij zijn dan ook de miljonairs van de streek. Stach lost het probleem op door de draak te vernietigen met een lichtkogel nadat hij, vermomd in een pak van de dragonen, de draak voedsel heeft gegeven met buskruit in. De Smokenaars, eerst de rijksten van het land omdat ze 18 uur moeten werken in de stank, verarmeren na het verdwijnen van de draak en zijn zwavelstank. 
In Uikumene krijgt Stach te doen met de schuifelende kerken. Deze kerken schuifelen en verpletteren alles wat ze tegenkomen. Stach lokt de kerken naar elkaar toe en maakt er een grote kerk van die nu een vaste basis heeft en niet meer schuifelt, geniaal! 
We blijven voor de volgende proef in de religie steken. De sprong van St Aloísius. De ministers geven Stach de opdracht om van de kerk te springen. Het is dezelfde kerk waar zijn vader 'zelfmoord' had gepleegd. De media van katoren 'Katoren in druk' vindt dit een laag bij de grondse opdracht en roept de bevolking op om allemaal kussens te leggen aan de voet van de kerk. Hier wint Stach de sympathie van de bevolking als toekomstige koning, en krijgen de ministers de volle laag. Toch zet Stach zijn opdrachten verder: De knobbelneuzen van Afzette-Rije. Een duidelijke verwijzing naar de oplichting in onze maatschappij. Deze knobbelneuzen worden veroorzaakt door muggen. Het geneesmiddel voor deze fatale ziekte is alleen te krijgen door de dokters die vreselijk duur zijn. Zij vragen per gesproken woord een tientje. Het geneesmiddel lijkt een eenvoudige plant te zijn die overal groeit. De verwijzing naar het maatschappelijk probleem dat actueler wordt, hoeft geen uitleg. De schrijver nuanceert op het einde het probleem een beetje, want de dokters (Tara's) van Afzette-Rije zijn eigenlijk geen echte dokters...
Nu komen we aan de echte magie: de Tovenaar van Ekilibrië, de favoriete van de redactie. Pantaar is een tovenaar die elke avond aan een deur klopt om een geliefd object te vragen. De dag voordien staat het volgende adres in de krant, onder het weerbericht. Pantaar bezoekt elke dag slechts 1 adres. Als de mensen hem iets geven dat ze eigenlijk kunnen missen, neemt Pantaar zelf het aalmoes van waarde. De waarde wordt uitgedrukt door de emotionele waarde, niet de materiele. De tovenaar verandert je in een staklok, als je hem wil aanvallen. Op een dag neemt hij Stach mee, omdat de jonge het geliefste object is van de burgemeester. In het hol van de tovenaar ontdekt Stach dat al de aalmoezen in een vuur worden geworpen, dit vuur behoedt de stad van vernieling. Ook komt Stach te weten dat als je vrijwillig in het vuur springt, de bescherming verbroken wordt. Daarom wil de tovenaar Stach niet in het vuur werpen, omdat deze zegt dat hij er graag in wil. Stach krijgt op het einde de tovenaar zo ver dat hij zelf in het vuur springt en de betovering over de stad verbroken is. Waar zit hem hier het maatschappelijk probleem? De hechting en onthechting aan mensen en materiële dingen. Toch is het ingewikkelder dan dat. Dit hoofdstuk is een samenvatting van heel de filosofie van het boek. Het is zelfs moeilijk voor sommige mensen om te zeggen waarvan ze nu het meeste houden. Je kan de tovenaar ook niet misleiden, want hij weet wat jou het liefste is. Dit hoofdstuk is zeker het lezen en herlezen waard.
De laatste proef gaat over een stoel. De stoel van de koning. Als je geen koning bent, sterf je bij het neerzitten. Het is de bedoeling dat minstens 6 personen de persoon op de stenen stoel zetten. Een koning moet voorgedragen worden, nederig plaats nemen op de stenen stoel, zodat hij opgewassen is voor zijn taak ten dienste van zijn bevolking. Aan het begin van het verhaal spraken we over 6 ministers, maar die weigeren Stach op de stoel te zetten. Met een koning, krijgen ze immers minder macht. De burgemeesters van de steden die Stach geholpen heeft, helpen hem wel op de stoel en zo wordt Stach een echte koning en trouwt hij met Kim die koningin wordt. Hij zet de ministers opzij als machthebbers en geeft hen een administratieve job. De burgemeesters worden ministers en besturen het land samen met hem, zoals het hoort. Einde en dank u voor uw aandacht.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten