Bewust kopen is wedden op jou democratie

'We geven ons geld uit aan de vestigingen van grote multinationals. We doen dat omdat het goedkoop en gemakkelijk is. We lijken daarbij echter te vergeten dat het dezelfde multinationals zijn als diegene waarover we ons verontwaardigen als blijkt dat ze belastingen ontduiken', schrijft Stefan Somers (Vrije Universiteit Brussel).

De redactie woont in Argentinie en kan hierdoor efficient een economie van een 'derde wereldland' en van de 'eerste wereld' bekijken. Er zijn veel overeenkomsten tussen Belgie, of gelijk welk Europees land, en Argentinie. De burgers van beide landen vechten voor het behoud van de democratie. In Argentinie is dat een zeer jonge, sinds de jaren 90, in Belgie is de inplanting van de democratie ouder. We zien in beide landen een terval van die democratie en dit is ook een wereldwijd plaatje. Wakkere economisten hadden ons reeds gewaarschuwd na de grote bankencrisis in 2007. Nu zien we deze gevolgen. Banken kregen steun en hun dankwoord is niet echt luid te horen. Ook de multinationals wapperen met verschillende nationale vlaggen om door alle wettelijke systemen te voorkomen dat ze belastingen betalen in het land waar ze winst maken. Dit tast onze democratie aan. Het belastingssysteem is gebaseerd op solidariteit, op het principe om kapitaal te verdelen en de kosten van een verzorgingsstaat te betalen.

Toch moeten we zelf inzien dat een mens niet geboren is om te delen. Delen is een aangeboren gewoonte. Het andere reflex dat deze crisis aanwakkert is de wens om 'goedkoop' te kopen. Hier spelen de multinationals op in. Zij produceren in lage loonlanden, zetten hun patenten in landen waar je geen belasting betaalt op patenten en sluizen hun winst naar belastingsparadijzen of in het beste geval, investeren in landen waar ze toch belastingen moeten betalen. Dit is een goede zaak, maar niemand weet of de balans wel evenredig is.

Wat is nu het goede nieuws?
Dat we met z'n allen hier iets aan kunnen doen. Kopen bij de ketens die uitzonderlijk goedkoop zijn, is een inbreuk op onze eigen democratie. Teveel betalen voor merken die toch geen belasting betalen, is ook niet de oplossing. Waar we wel met z'n allen naartoe kunnen is naar de kleine zelfstandigen. Naar de mensen die kleinschalig en locaal hun productie op peil houden. Sinds de Franse revolutie, sinds Napoleon, weten we dat de middenstand de motor is van de economie en dit op sociaal vlak. Zij geven locaal werk, zij betalen hun belastingen, ook al willen kwade tongen beweren dat dat niet waar is, zij sponsoren locale sportploegen en culturele eventen. Als we elkaar graag willen zien, blijven overleven, kopen we iets minder en wenden we ons terug naar die kleine producten in ons dorp./gehucht of stad.