Water diplomatie

Weet je wat mijn moemoe vroeger zei? .../...studeer maar goed want ooit zal je nog moeten betalen voor het water dat uit de hemel valt.../...(deze puntjes staan voor al het andere dat ze ooit gezegd heeft en ik meermaals aanhaal) want ons moemoe was een zienster. Ze heeft gelijk gekregen. Van dat studeren, dat is een ander paar mouwen. Waarschijnlijk omdat ik dat wat heb laten verwateren, dat ik me nu iets vrijer van geest kan toeleggen op dingen die ik graag doe. Als de redactie hier vol met afgestudeerden zat, hadden we heel wat meer nodig dan regen om de vergaderingen af te koelen, en dat zou in de toekomst een dure aangelegenheid worden.
Dit artikel gaat over water, dat had je al wel door. Vorige zomer (winter in Europa) was er een helse droogte in Argentinië. Nu is er een uitzonderlijke droogte in het midden van de Verenigde Staten. Het Midden Oosten kampt al eeuwen met een watergebrek. Midden Afrika wordt verpletterd onder de uitbreiding van de Sahara. Water is op het merendeel van onze planeet het verschil tussen leven en dood, heb je daar al eens bij stilgestaan als jou kraantje lekt? Niet voor niets houdt de VN zich al 10 jaar bezig met dit probleem: woestijnuitbreiding (desertification) op onze planeet.  (UNCCD)

Larry Susskind, professor van Stedelijke en milieuplanning in het MIT (universiteit van Massachusets) de hoogte autoriteit van technologische universiteiten, zegt dat de vraag naar vers water een probleem wordt in verstedelijkte gebieden. Ook de klimaatverandering doet er geen goed aan: cement en hitte, het gaat hand in hand. Een probleem dat moeilijker en moeilijker op te lossen valt. Ja, u bent nog steeds op de goednieuwskrant, geduld en uw positieve ingesteldheid zal ingewilgd worden. Have faith.

Er zijn streken die het tegenovergestelde hebben bereikt en woestijngebied hebben omgezet tot vruchtbare landbouwgrond, zoals in Israël en in een paar 'wijken' in Dubai en het Midden Oosten.  Is dit alleen kleinschalig oplosbaar? Volgens Susskind niet. Water is een flexibele 'grondstof'. Het is niet zo dat er te weinig water is, wel dat het verspild wordt en er niet geïnvesteerd wordt in technologie om het efficiënt te gebruiken. 'Als we het blijven bekijken als een schaarse bron, zullen we eindigen in oorlogen waar we niet perse in moeten verzeilen.' Water is een deel van het leven, alle leven op aarde, alle leven in de cosmos. Daarom moet water voor iedereen bereikbaar blijven en zou water een mensenrecht moeten zijn. Susskind wil het nieuwe watermanagement uit een andere hoek aanpakken. In zijn boek 'Water Diplomacy' stelt hij , samen met de co-auteur Shafiqul Islam van de Tufts Universiteit, dat water de bron van een nieuwe toekomst kan zijn. De regeringsleiders zouden meer aandacht moeten geven aan het water en een waterambassadeur moeten aanstellen die kan praten en onderhandelen met regio's of landen die een overlast of niet genoeg water hebben om te delen. 'Er moet een totale nieuwe waterdialoog op gang worden getrokken,' vinden deze schrijvers.


Sinds het begin van de vorming van nederzettingen, in de oudheid, vormen rivieren, meren of beken een natuurlijke grens tussen twee eigendommen, vaak ook als nationale grens. Dat zou volgens Susskind moeten veranderen. Water loopt waar het niet gaan kan, en geen mens die dat kan tegenhouden, dus ook geen wet. Water is flexibel en van iedereen, dat is het idee van het boek dat Susskind en Islam aan de politiek wil verkopen. Het is omdat de mens het water in grenzen, tussen betonnen kades en in reservoirs wil vangen, dat het een probleem is geworden. Water is een synoniem van vrijheid, als je het wil vasthouden, vindt het bijna altijd een gaatje om te ontsnappen. Er zijn de laatste decenia teveel investeringen gedaan om dit water 'op te vangen', dat werkt niet, aldus Susskind en Islam.
'We moeten anders beginnen denken. We moeten het water efficiënter leren delen. In het Zuidwesten is de Colorado River (USA) de voornaamste bron van water, New Mexico en Arizona hebben samen betaald om dat water te delen met de drogere buurstaten. In het Midden Oosten hebben Israël en Jordanië een contract over het management van het water van de Jordaan rivier (ditmaal niet in Nederland). Zelfs daar, tussen al het oorlogsgeweld, is dat watercontract overeind gebleven, omdat het in deze landen het verschil is tussen leven en dood, net als oorlogsgeweld, maar tja... (dit tussen haakjes als een kleine onlogische slipper van Susskind's redenering).
In het voorbeeld van Israël en Jordanië is het dus overduidelijk dat de politiek in het watermanagement niet over het hoofd mag worden gezien.
Het nieuwe in het boek van Susskind en Islam, is de politieke inbreng, naast de wetenschappelijke. Hun droom is om watertoevoer aan iedereen in deze planeet te geven, dat kan de wetenschap doen, maar het 'gunnen' heeft met politiek te maken.