Compulsief gedrag

Krantenknipsels bijhouden, je kasten drie keer per dag op orde leggen, je kleren per kleur en stof organiseren, de vloer een paar keer per dag schrobben, voor deze werkjes krijg je misschien wel de prijs van de beste huisman/vrouw, doch als ze oncontroleerbaar worden, is en blijft het een manie, een compulsieve obsessie. "Het is een ziekte waarvoor velen zich schamen, zowel de patiënt zelf als de mensen uit hun directe omgeving. Zolang het een hobby is en als we het graag doen omdat we graag een kraaknet huis/bureau hebben, is er niets aan de hand, wel als deze handelingen ons denken overnemen." Als we het ritueel 4 tot 6 maal per dag herhalen, begint het daarop te lijken, zeggen experten. Onze handen wassen na elke handdruk, onze pennen en bikken ontsmetten nadat iemand ze heeft vastgenomen, de papieren op ons bureau netjes leggen elke keer als er een tochtje wind is gepasseerd, dat zijn compulsieve handelingen. We kunnen niets anders meer doen, voor we deze handelingen hebben herhaald. De universiteit van Valencia in Spanje heeft zich over dit probleem gebogen. Een probleem dat vooral in deze nieuwe tijd heel populair is.


Volgens de studiegroep zijn vooral groepsbijeenkomsten nuttig. We zien het niet van ons zelf, deze acties zijn voor ons niet compulsief en de grens tussen het normale en abnormale is zeer dun. We herkennen het vlugger in de anderen, en via hun ervaringen komen we dan bij onszelf uit, dat is de conclusie van de werkgroep in Valencia. Een herstellingsprogramma duurt 4 tot 6 maanden. Daarna zijn de obsessies herkenbaar door de patiënt zelf en kan men zelf de compulsiviteit ervan onder ogen zien, dat wil dus niet zeggen dat de patiënt genezen is. "Sommige patiënten genezen wel volledig, bij anderen blijft het 'onder controle'. Wel is het zo dat deze mensen een heel ander leven krijgen. Ook voor hun huisgenoten verandert er veel. 
Vele obsessies zijn gemaskerd als rituelen, en lijken deugden te zijn, zoals bidden en poetsen. Toch blijven het obsessies als ze je denken overheersen, dit volgens Belloch Fuster, de professor van de studiegroep in Valencia. "Een obsessie kan leiden tot veel lijden en zelfs crimineel en patologische handelingen die gevaarlijk kunnen zijn voor de gemeenschap." De groepstherapie geeft meer steun op langere termijn, is de conclusie van de studie. Een private terapeut helpt vlugger op korte termijn, maar de hervalkans is enorm groot. Bij een groepstherapie is de terugval veel kleiner, mensen leren elkaar kennen, het is zoals een AA groep, zij bellen elkaar als ze het moeilijk hebben.

Hoe ontstaan nu deze compulsieve obsessies?

Niet dat de redactie er ervaring mee heeft, maar het komt meer voor dan men vermoed. CO is een chronische ziekte, soms wil men ook niet genezen, omdat het een vluchtheuvel is. Het ontstaat vaak uit een depressie en er is ook familiale aanleg. Men weet niet juist of het genetisch is of door het voorbeeld van de opvoeding, minderwaardigheidscomplex. Het zit vooral tussen de twee oren, wat niet wil zeggen dat het te verwaarlozen is, juist in tegendeel. Deze mensen willen een boodschap uitsturen en krijgen het niet verwoord, noch voor zichzelf, noch voor hun omgeving. Het ontstaat ook vaak door overmatige stress, ongecontroleerde situaties die blijven aanhouden. De patiënten willen zo een vluchtheuvel creëren. Ook na traumatische gebeurtenissen, wat samen hangt met overdreven stress en adrenaline in het lichaam, kunnen deze obsessies plots optreden.
Ongeveer 2 tot 2.5% van de bevolking zou hieraan lijden. De nieuwe aanpak van groepsessies van de unif van Valencia kunnen aan veel van deze mensen een oplossing geven. Eerst pakken ze het schaamtegevoel aan, daarna analiseren ze stap voor stap de obsesieve handelingen om het aan de patient zelf duidelijk te maken, daarna worden er mechanismen aangeleerd om de compulsiviteit te doorbreken.
Enkele obsessies op een rijtje:

• Gedachten die je totaal in paniek brengen, terwijl er geen reden toe is.
• Angst voor besmetting
• Beelden in je hoofde die je al het slechte en gevaarlijk dat iemand kan overkomen, laten zien
• Morele en religieuze doemgedachten
• Constante twijfel over alles
• Verzamelen van gelijk wat zonder enige rationele verklaring

COMPULSIES

• Higiene en properheid van alles om je heen, ook je eigen lichaam
• Herhalen van gedragingen die je niet kan voorkomen
• Alles controleren, verschillende keren per dag, of de gas wel afstaat,of de kraan gesloten is, of de vensters en deuren afgesloten zijn
• Al je spullen opnieuw ordenen
• Bidden zonder op te houden