Yanis, de sushi boy

Yanis 4 ever

De economische minister van Griekenland is niet meer, Leve de minister van economie. Varoufakis, de redactie kon juist zijn naam schrijven en nu moeten we weer een nieuwe aanleren. Toch is het de moeite om nog even stil te staan bij Yanis. Hij leerde de Europeanen nadenken. Iets wat Ierland, Portugal en Spanje niet gelukt is. De wieg van heel wat moderne wijsheden ligt in Griekenland, het zou niet verstandig zijn om zomaar rond hun visie heen te fietsen, zoals de Voorzitter van de Euro-muntraad  wil doen, Jeroen Dijsselbloem. 

Yanis is in de economie een oude rat. De politiek was een nieuw hoofdstuk voor hem. En als je dadelijk op de eerste bladzijde van je nieuwe roman de confrontatie aangaat met al je hoofdpersonages, schrijf je ofwel een bestseller of is schrijf je je na het tweede hoofdstuk reeds dood. In het geval van Yanis is het een beetje tussenin. Hij neemt afstand, treedt af, maar hij blijft zeker Tsipras' fluisteraar. 

Kicillof, minister van economie Argentinie

Dat hij geen das draagt, een rugzakje over zijn schouders smijt met de dossiers in voor de onderhandelingen, is nieuw voor Europa. In Argentinië zijn we het al een tijdje gewoon. 

Tete a tete met de Presidente van Argentinie

De Argentijnse minister van economie (zou het eigen zijn aan deze post) loopt er ook vlotjes en 'joviaal' bij. De vicepresident van Argentinië (nu weer een tijdje ondergedoken voor mogelijke rechtszaken in verband met corruptie en eigenverrijking, ism een Belg, notabene) staat ook gekend voor zijn motor liefde en zijn flamboyante houding. Voor Europese journalisten lijkt een das nog steeds belangrijk te zijn, het gebrek eraan, zelfs een statement. 

politiek voeren zonder das

De grootste kreet van Yanis is: 'stop met de bezuinigingen, je wurgt een land, en zijn economie hiermee dood' Geen alleenstaande mening, wel een economische visie door het conservatieve Europa niet gedeeld wordt. Toch heeft Yanis een paar nieuwe geluiden. 
Hij verdedigt het systeem, het Europese kapitalisme, waardoor hij door links extremisme weer wordt afgeschoten. In Argentinie heet dat: een sushi-boy: eenvoud, puur maar toch een licht luxueus kantje. De nieuwe generatie ondernemers met een diep geworteld gevoel voor het sociale. Zij houden het midden tussen het kapitalisme en het communisme, in een centrum van tegenstrijdigheid. Realpolitici horen ook bij deze sushi-eters. 

 'Het kapitalisme moet gered worden, om het linkse alternatief meer tijd te geven zich te ontwikkelen' is zijn rode draad door zijn speeches en boeken. 

Lenin zegt: 'als het heel slecht gaat, staan we op het punt om te verbeteren' iets waar Yanis niet (meer) achter staat. Hij weet dat als het slecht gaat, het nog slechter kan worden. Daarom is hij voorstander van een getemperde situatie. Hij vindt dat de aanval op de eurozone, ook al lijkt dit tegenstrijdig, een aanval van rechts is en niet van links. Het komt de uiterst rechtse hoek goed uit om de Euro te beknotten. Sociaal en maatschappelijk gezien is Yanis voor de Euro. Hij wil de middenweg, of de echte Euro-weg: gesteund op een sociaal en solidair beleid. In zijn speech in de universiteit in Zagreb, vatte hij het kort samen:

 'Als we een samenwerking willen aangaan met politieke tegenstanders, moeten we vermijden dat we zoals de socialisten worden. Die slaagden er enkel in hun eigen omstandigheden te verbeteren, ipv de wereld. We moeten ook het revolutionaire maximalisme (marxisme en anarchisme) vermijden. Dat helpt de neoliberalen uiteindelijk om de tegenstand tegen hun heilloos beleid te omzeilen. En tegelijk mogen we de inherente tekortkomingen van het kapitalisme niet vergeten, terwijl we het dus om strategische redenen van zichzelf redden.'

Voor de grote crisis van 2008, beschreef Yanis heel het draaiboek in zijn boek: 'The Global Minotaur'. Hij beschrijft hierin dat de USA in een handelstekort geraakt door de oorlog van Vietnam, een begrotingstekort vlug daarna. Ipv te besparen, begon de VS uit te geven. Hierdoor trokken ze landen aan die handelsoverschotten hadden zoals Duitsland, Japan en China. Deze landen investeerden in de Amerikaanse schuld. Vervolgens slokten ze het gros van het kapitaal van die landen, via Wall Street, als een reusachtige stofzuiger weer op. Anders gezegd: die landen financierden de Amerikaanse schuld. Hierdoor creëerden men de illusie van stabiliteit en dit ontplofte in het gezicht van de wereld in 2008. Yanis voorspelde als kenner van de wereldmarkt, deze crisis, als eerste. Hij wil nu dat de wereld, en zeker Europa, niet dezelfde fout maken.
Duitsland heeft nu een groot handelsoverschot, volgens Yanis even dodelijk als een begrotingstekort als het slecht wordt ingevuld. Met dat handelsoverschot zou Duitsland moeten investeren, zijn lonen moeten optrekken en niet zoals nu: paniekvoetbal spelen en alles houden bij 'besparingen' , en niet alleen voor de Duitse economie, ook voor Europa. Als Duitsland zich gedraagt zoals de VS na de WOII met het Marshallplan, is de eurocrisis niet nodig.

Varoufakis raadt Schäuble niet alleen in aan om een nieuwe tekstschrijver in te huren, hij maakt het eurobeleid van de man ook met de grond gelijk. 'Door alle oppositie van uw collega-leiders te onderdrukken, mijnheer de minister, hebt u het Huis van Europa in brand gestoken', luidt het. Dat Schäuble positief afsluit en zegt dat de beloning voor alle austeriteitsinspanningen een 'sterk en competitief Europa' zal zijn, daar begrijpt Varoufakis niets van. 'Zelfs de pest had zijn goede kanten, doordat ze de overbevolking op dit continent aanpakte', klinkt het vernietigend. 'Ik vermoed dat een vastbesloten leider altijd wel iets vindt om zijn geweten te sussen.'

Ook de linkse kameraden krijgen er van langs. Varoufakis blijft met zijn economische filosofie in de realiteit staan. Ideale en ideologische gedachten kunnen hem gestolen worden. De mensen leven nu en in deze realiteit. 'Linksen schreeuwen om gelijkheid omdat ongelijkheid onrechtvaardig is volgens elke marxist. Nee, zegt Yanis, 'ongelijkheid op zich is niet onrechtvaardig, wel het proces hoe het gecreëerd wordt.'


Vindt Varoufakis, als 21ste-eeuws marxist, dat Griekenland en Europa een reservaat moeten worden waarin iedereen gelijk is? Welnee, eigenlijk niet. In 2003 schreef hij een lang wetenschappelijk artikel met als titel: ' Against equality'. Daarin kantte hij zich tegen linkse economen die ongelijkheid afwijzen omdat ongelijkheid sowieso onrechtvaardig zou zijn. Volgens Varoufakis is dat helemaal niet het geval. Het hangt er maar vanaf hoe de ongelijkheid gecreëerd werd, het proces is allesbepalend. Als alle actoren in vrijheid kunnen handelen, kan ongelijkheid een eerlijke verdeling zijn. Volgens Varoufakis heeft links een grote fout gemaakt door het begrip 'vrijheid' alleen maar door rechts te laten invullen. Vrijheid is niet alleen een materialistisch gegeven. 
Als je je blindstaart op een 'vermogensbelasting' zoals de Occupy-beweging en Pikkety promoten, verander je niets aan het proces waarop ongelijkheid voorkwam. Je keurt zelfs de onrechtvaardigheid goed, als ze er maar belasting op betalen...
Ja die economen, het zijn rare vogels. En nu is de Griekse president bereid om besparingen door te voeren, tegenstaande het referendum. Maar ja, hoe zeg je dat weer? Het rookgordijn mag opgetrokken worden, het handelscontract tussen VS en Europa, TTIP, is getekend.