Pussy Riot en vrede?

De drie veroordeelde leden van de punkband Pussy Riot kwamen voor het Hof van Beroep voor in Moskou, eentje van de drie is vrijgelaten. Jekaterina Samoetsevitsj mocht afscheid nemen van haar twee vriendinnen en collega's, Tolokonnikova, 22, en Maria Aliochina, 24, blijven in de cel en moeten hun twee jaar strafkamp uitzitten. Zij zijn veroordeeld wegens hooliganisme en religieuze haat. Jekaterina komt vrij omdat ze niet aanwezig was toen de twee andere het anti-Poetinlied zongen in de orthodoxe kathedraal.
Het vonnis kreeg heel wat internationale kritiek. Poetin zou zijn macht gebruikt hebben om een hogere straf te laten uitspreken. De Pussy Riot zijn een punk groep die vooral tijdens de verkiezingscampagne van Poetin hevig van leer trokken tegen zijn herverkiezing. In Rusland zelf hebben de punkmeiden kwaad bloed gezet omdat ze ook de orthodoxe kerk zouden hebben beledigd. Zij vroegen in hun 'kerkelijk' lied aan de maagd Maria om Poetin af te zetten. De Westerse regeringen vinden dat de straf onevenredig is met de daden. Zij kregen door hun proces een superstar rol toegedeeld.
Maar wie zijn deze meisjes eigenlijk? Activisten of muzikanten? Liedjes maken ze niet zelf. Ze treden op in hun eigen videobeelden waarop ze reeds bestaande muziek zetten. Deze video's zijn wansmakelijk en provocerend. De leden van de band dragen fluo jurken en felgekleurde bivakmutsen. Of dit kunst is? In de brede zin van het woord: ja.
Kunst is een uitdrukkingsvorm, een expressie buiten het normale. Kunst is tijdgebonden. Het groeit in een sociale en culturele omgeving. Het gaat niet alleen om esthetiek in de zuivere zin van het woord. Soms kan kunst enorm lelijk zijn, juist om de esthetiek die het uitdrukt te benadrukken, de sociale rol te vervullen. Een creatie is kunst als het zich ontrekt van het normale maatschappelijke beeld. Plato stelde dat kunst een nabootsing is van de werkelijkheid. Als deze werkelijkheid in de ogen van de kunstenaar lelijk en agressief is, zal ook zijn kunst dit uitbeelden. Kant zegt dan weer dat kunst de dialoog aanwakkert. In deze twee gevallen kan men de Pussy Riot als kunst bestempelen. Dat ze een dialoog op gang hebben gebracht is wel duidelijk aan het protest in eigen land en de kritiek internationaal. Dat hun werk lelijk en agressief is, is misschien een persoonlijke mening, maar dat neemt niet weg dat het als kunstvorm zijn doel niet mist. Als een kunstenaar de maatschappij een spiegel voorhoudt, ook al is die niet objectief, en het spiegelbeeld geen mooi beeld is, worden er gevoelens losgeweekt, ook een punt waar deze meiden in slaagden.
Of er een geheim plan zit achter deze groep, of ze gesteund worden door anti-poetin kanonnen, ook dat is eigenlijk niet relevant. Zij brachten onder 's werelds aandacht dat de vrouw geen sexobject is, dat er iets misloopt in de relatie , en dat in gelijk welk deel van de wereld, tussen kerk en staat, twee zaken die moeilijk kunnen samenlopen als ze niet dezelfde 'utopische' en vredelievende doelen nastreven. Of dit dan religieuze haat is? Een moeilijke vraag. De meiden wilden aantonen dat deze twee woorden teveel verenigd worden in de religieuze uitingen van deze wereld.
Zij kregen in september van Yoko Ono de Lennon-vredesprijs, in de vorm van een puzzelstuk. Deze week kreeg ook Lady Gaga deze prijs, samen met de schrijver John Perkins en postuum de in 2003 vermoorde activiste Rachel Corrie de Grant for Peace dit jaar zo een puzzelstukje. Vrede is inderdaad een puzzel, mensen die er aan werken hoe onconventioneel ook, kunnen deze stukjes misschien op de juiste plaats laten vallen.