Banken staan te schilderen

James Ensor, Belfius collectie: De dronkaards

De afgelopen week was er comotie ontstaan rond de kunstcollectie van de voormalige Dexia, nu Belfius. Deze kunstcollectie omvat meer dan 4.500 werken en is daarmee de grootste privéverzameling van België. Een selectie van een honderdtal werken is tentoongesteld in de Belfius Kunstgalerij in het Pachecogebouw te Brussel. De werken hangen nu voor het grote publiek in de  tijdelijke tentoonstelling ‘Brisure’ die loopt van 20 oktober 2012 tot 16 maart 2013, met interessante informatie per werk en per kunstenaar.
Toen Dexia in slechte papieren zat, kwamen er stemmen op om deze collectie te verzilveren. 
Dexia zou beter zijn kunstcollectie verkopen', vindt de Gentse professor Koen Schoors. ‘Die collectie is magnifiek', weet kunstpaus Jan Hoet. Maar het is absoluut onvoldoende om de problemen van de bank mee op te lossen, stelt Dexia zelf.
In de Belfius gallerij vinden we topstukken van Rubens, Ensor, Magritte of Tuymans. ‘Hoeveel dit alles waard is, weet ik niet. Misschien is het maar een druppel op een hete plaat. Maar het zou wel een mooie symbolische geste zijn dat ze afstand doen van al die luxe. Het zou tonen dat ze beseffen hoe groot de problemen zijn.' Dat vertelt de Genste professor Koen Schoors.
De redactie had hier een paar bedenkingen bij: is kunst luxe? Is kunst een investering en dus een spaarpotje voor als het water echt aan de lippen staat? Of dient het dan juist niet als investering, omdat je het dan vlug en onder de prijs moet verkopen en de kopers weten dat je geld nodig hebt?
Professor Koen Schoors is professor in de economie, bedrijfs- en institutionele economie. Dit even tussen haakjes, want in zijn vrije tijd kan het best zijn dat hij een kunstliefhebber is.


In de kringen van de vroegere Dexia wilde niemand de collectie verkopen. ‘Wij hebben de collecties die vroeger zowel het Gemeentekrediet als Paribas opbouwden, met een deel oude Belgische kunst en een verzameling van rond 1850 tot heden', vertelt verantwoordelijke Patricia Jaspers. ‘Wij hebben een educatieve bedoeling en proberen die stukken ook regelmatig te tonen. Een deel ervan hangt in de kantoren of vergaderzalen. Maandelijks tonen we ook de topstukken één zaterdag in onze kunstgalerij aan de Brusselse Pachecolaan. We lenen ze ook zo veel mogelijk uit.'
Dit was in 2011. Deze week stond de collectie weer in het licht en niet om hun schoonheid te tonen, wel om het wederom onder de hamer te brengen.
Bert Anciaux vond het onaanvaardbaar. Ook Schauvliege en Magnette zijn tegen. Anciaux zei dat de overheid als meerderheidsaandeelhouder van de bank moest optreden. Want nu is het Belfius zelf die de collectie wil verkopen. Niet alleen de federale regering kan iets doen, ook de Vlaamse en de Franse gemeenschap kan de toepassing van het topstukkendecreet in Brussel afdwingen. Dit is een Vlaams decreet over de bescherming van waardevolle kunstwerken.
Het gaat niet om de geldelijke waarde van deze schilderwerken, maar over de ethiek en het kunstpatrimonium.
Kunst en bankwezen gaan overal ter wereld samen. Zij vervullen sinds de 20ste eeuw ook een tentoonstellende rol. Dat is niet alleen zo in ons land. Grote banken hebben vaak een nationale kunstschat in huis. Wat maakt een schilderij van een item van decoratie tot een emotioneel erfstuk? Er zijn schilderijen die je niet loslaten. Als je ervoor staat is het moeilijk om je je ervan lost te trekken, alsof het iets in je beweegt. Sutiel, in stilte spreekt de verf tot het publiek. Daarom hebben zulke werken ook publiek nodig.
Uit de werken van Belgische schilders lezen we onze geschiedenis, onze economische en sociale achtergrond, revoltes en sociaal menselijke problemen.