Wetenschap, een mythe in pakjes

Wetenschappers, het is een ras apart. In Canada hebben ze zich gebogen over het PMS syndroom, de premenstruale klachten. Volgens dit team bestaat het niet omdat er geen wetenschappelijke bewijzen voor zijn. Zij hebben vrouwen getest en de klachten liggen te ver uit elkaar en komen ook in andere momenten in de hormonencyclus voor, dat het niet bewezen is dat het PMS, normaal een paar dagen voor de menstruatie, bestaat. Vrouwen zijn volgens dit team gewoon sjagreinig omdat ze sjagreinig zijn, punt aan de lijn. Of daar dan weer wetenschappelijke bewijzen voor zijn, blijft een open vraag.
De patiëntenvereniging gynaecologie ijvert al jaren voor een erkenning van dit syndroom, niet zozeer om dit in de ziekenkas te krijgen of om er een ziektedag voor te vragen, wel om iets meer aandacht van de medische wereld. Het antwoord van meneer Doktoor in Canada is overduidelijk: njet, het bestaat niet, want we kunnen het niet bewijzen.
Het team in Toronto bestond uit psychiaters, psychologen en gynaecologen. Ze selecteerden de 47 beste onderzoeken en vonden er slechts zeven waarin vrouwen alleen in de periode voor de menstruatie een slecht humeur rapporteerden. In 40 procent van de studies kon de stemming van de deelneemsters met geen enkele periode in hun cyclus worden geassocieerd en in de overige onderzoeken werd een samenhang gevonden met een andere periode van de maand, bijvoorbeeld vlak ná de menstruatie.

Het idee dat het humeur van vrouwen keldert voordat ze ongesteld worden is wijdverbreid, schrijven de onderzoekers, maar gezien de magere onderbouwing wordt het volgens hen tijd om die gedachte los te laten. Ze gooien het PMS dus bij de homeopathie, geen bewijs, geen recht van bestaan. Maar er zijn wel pientere wetenschappers.



Dat dokters het lastig hebben met het PMS is gekend. Volgens Harry van der Wiel, psycholoog en seksuoloog, hoogleraar aan het UMCG, is er moeilijk een sluitende diagnose te vormen. De aandoening heeft deels met hormoonschommelingen te maken maar ook de beleving van de klachten speelt een rol. Dat maakt objectivering lastig. Volgens de Canadese onderzoekers zijn er meer dan zestig vragenlijsten om klachten in kaart te brengen. 'Dat maakt harde uitspraken op voorhand verdacht, zowel voor als tegen het bestaan van een diagnose.'

Van der Wiel, die meeschreef aan de Nederlandse richtlijn over PMS, zegt dat een paar jaar geleden internationaal een strikte definitie is opgesteld voor het syndroom. Er is alleen sprake van PMS als de klachten ophouden zodra de menstruatie aanvangt én er moet sprake zijn van een aantoonbaar patroon. Van de studies die nu zijn bestudeerd, is de helft gebaseerd op slechts één cyclus: te kort, zegt hij, om een patroon te kunnen ontdekken.

Wat hebben de vrouwen dan wel, als hun stemming zo wisselt gedurende de maand? Het kan zijn dat ze, met de voorkennis over het onderzoeksonderwerp, elke kleine verandering hebben gerapporteerd. Mogelijk zijn sommige vrouwen depressief, zegt Van der Wiel. En misschien is er niets aan de hand. Zo blijkt uit een Amerikaans onderzoek, onder vrouwen én mannen, dat het humeur bij beide seksen keldert op dinsdagen en piekt op vrijdagen.Of daar een bewijs voor is...want schommelde het humeur niet voor er een dinsdag en een vrijdag was?