Langstudeerdersboete

In Argentinië viel het vlug op dat studeren een levensopgave is. Dertigers zitten nog steeds op de universiteit, terwijl zij een volwaardige job hebben als gediplomeerden, zonder het loon van het diploma. De studenten nemen bepaalde vakken waarin ze nog niet geslaagd zijn mee, tot in het oneindige. Voor de Belgische van onze redactie een bizarre situatie. In Nederland zou dit ook zo zijn. Of liever: was het ook zo, want de  discussie over de haalbaarheid van dit systeem barst er los. Het gaat over de  lang-studeerdersboete. Dit zou studenten tot spoed manen om al hun examens op tijd af te leggen en aan het actieve leven te beginnen. In Nederland was/is het een gewoonte om lang te studeren en deze studietijd op te vullen met nevenactiviteiten: bijbanen, verenigingen, bestuurswerkzaamheden.
De Haagse rechtbank besliste vorige week dat het juridische principe van de langstudeerdersboete wettelijk was. Een dergelijke boete zou de toegang tot een studie niet beperken en evenmin het recht op onderwijs aantasten. Om deze boete terug af te voeren, wenden de studentenbonden zich nu tot de politiek.



De PvdA drong woensdag bij monde van onderwijswoordvoerder Tanja Jadnanansing bij staatssecretaris Halbe Zijlstra aan om de boetes aan te houden totdat duidelijk is of een nieuw kabinet de maatregel zal handhaven. Die kans lijkt gering, aangezien niet alleen PvdA, SP, GroenLinks en D66 zich van meet af aan tegen de regeling hebben verzet, maar nu ook de VVD haar handen ervan aftrekt.

Deze boete ligt in de lijn van de besparingsmaatregelen die opgelegd zijn bij het hoger onderwijs. Besparingen laten betalen door studenten die meer tijd nodig hebben, is uit den boze. Deeltijdstudenten die door economische redenen langer studeren dan reguliere studenten, worden hierbij als eerste groep ernstig benadeeld. De langstudeerdersboete werd ingevoerd voor alle studenten, er is geen overgangsregeling getroffen. Dat wil zeggen da de spelregels tijdens de wedstrijd veranderen, wat unfair is. En instellingen mogen studenten met een langstudeerdersverleden niet wegsturen of weigeren.
De voorstanders van een langstudeerdersregeling halen de voordelen aan. Het onderwijs in Nederland zou verbeteren, vooral het studiesucces. Er zijn niet veel studenten die binnen de gestelde tijd afstuderen. Het studierendement is dus laag. We spreken over een gemiddeld van een kwart langstudeerders. Een veel te hoog % om het economisch te houden.
De oorzaken van het lang studeren is vooral: verkeerde studiekeuzes, ontoereikend onderwijsaanbod, teveel nevenactiviteiten en verminderde motivatie. Student zijn wordt hierdoor een way of live.
De langstudeerdersboete wordt in de volksmond ook vaak langslapersboete genoemd. Een doorn in het oog van de studenten die werken en studie moeten combineren.

De studenten vinden dat de langstudeerboete het principe aantast dat mensen zelf hun leven mogen invullen. Studeren en werken of je inzetten voor sociaal of maatschappelijk werk, moet kunnen. Er zijn volgens hen andere maatregelen mogelijk om het studeren economischer te maken voor de maatschappij.


Volgens de eerste redenering is de langstudeerboete terecht, omdat het oneerlijk zou zijn als inefficiënte studenten eindeloos op kosten van de staat zouden kunnen blijven studeren. Dit argument slaat nergens op. Inefficiënte studenten brengen (in Nederland) juist geld op. Reken maar na: als je dezelfde driejarige opleiding over vijf jaar uitspreidt in plaats van drie, betaal je vijf jaar collegegeld in plaats van drie, zonder direct extra kosten te veroorzaken. Deze winst wordt misschien teniet gedaan als een student vakken blijft herkansen. Maar bestraf dat dan (zoals in België reeds gebeurt), en knijp geen studenten uit die een goede reden hebben om wat langer over hun studie te doen.

Voor zover het financiële sprookje. Het tweede argument voor de invoering van de langstudeerboete is dat zij studenten zou kunnen motiveren om eerder af te studeren. Dit zou voor henzelf goed zijn en voor de samenleving, omdat studenten zo eerder de arbeidsmarkt in stromen. Ook dit argument is absurd. Politici hebben al jaren hun mond vol over 'levenslang leren'. En terecht, het blijven opleiden van werknemers is de beste manier om onze arbeidsproductiviteit en daarmee onze concurrentiepositie op de wereldmarkt te verbeteren. Vanuit dit perspectief is het idee dat een studie het betreden van de arbeidsmarkt in de weg zou staan dan ook bizar. Maar zelfs een klassieke student die in aanmerking komt voor de langstudeerboete heeft al lang geen recht meer op studiefinanciering, en heeft de arbeidsmarkt dus al moeten betreden.

bron:
^{Oliver Urs Lenz is in 2011 afgestudeerd in de wiskunde en is bijna afgestudeerd in de taalwetenschap (de langstudeerboete is waarschijnlijk niet meer op hem van toepassing).}