zaterdag 29 augustus 2015

Een wortel voor het paard, een pintje voor Piet, Ruprecht, Fouettard en Firoez

Hajji Firuz, Nieuwjaars personage in Iran 




In tijden dat migranten een probleem hebben en anderen ze een bedreiging vinden, komt de VN met de oplossing: Weg met Zwarte Piet. Alsof dat de oorsprong, verderzetten en voeden van de vreemdelingenhaat is. Geen enkel kinderfiguur kan daar voor doorgaan. Alleen kinderfiguren die door grote mensen ogen worden gezien, die zonder fantasie bekeken worden. Zwarte Piet is zo een kinderfiguur, de helper van Sint Niklaas. In de jaren is hij al geevolueerd van 'slaaf' tot helper, tot belangrijke tussenfiguur tussen de grote Sint en het kleine kind. De Jang van het Jing Sintfeest.
Net als de boeman, verboden moet worden. Kinderen domineren door angst is uit den boze, het boe-gehalte van de Zwarte Piet is al heel wat afgezwakt. Het is een vertrouwens persoon geworden van het kind. En nog is het niet genoeg. Het zwarte moet weg. Zelfs in de nieuwe liedjes is het zwart van de roet van de schoorsteen en nog... nee, blauwe roze groene pieten, het mag, maar geen zwart.
Laten we dan maar uitkijken voor rode en gele, want dan krijgen we native Amerikanen en de Chinezen op ons dak. En als we de kinderfeesten en traditie naar gelijkheid gaan bekijken, zullen er heel wat sneuvelen. Waarom geen Zwarte Petra?

In de Walen hebben ze Pere Fouettard, naast de Sint. Als boeman kan die man tellen. Het is een bekeerde kindermoordenaar. Geen haan die er naar kraait. In het Duitstalig gebied vinden we aan Sint's zijde Knecht Ruprecht. Ook een bangelijk personage in een lange bruine vieze pelsjas met lange grijze baard met een donkere kap over zijn hoofd. Ruprecht heeft meer werk dan Zwarte Piet, hij verschijnt twee maal in december, met de Sint en met Kerst. Hij komt uit de Perchta periode (periode in de 16de eeuw waarbij streng werd opgetreden tegen de duivel en duivelsbezweringen), is soms zwart, soms blank, zijn harige bontjas in typerend net als zijn hoorns op zijn hoofd.
En dan zien we in het Oosten een ander feest dat door de VN als Menselijk erfgoed is beschermd. Het hoofdfiguur is een zwarte man met vuurrode lippen en net als onze Zwarte Piet, komt hij uit de slavenperiode. Noroez met Firoez als hoofdpersonage wordt gevierd bij het Perzische nieuwjaar in Afganistan en Azerbeidzjan. Een feest waarbij zwartgeschminkte mannen de hoofdrol spelen. In maart vieren ze in Azerbeidzajn en Afganistan het nieuwe jaar. Zoals overal is het een feest van familiebezoek en cadeautjes. Hajji Firuz is het spilfiguur zoals bij ons Sinterklaas, is het daar 'Nieuwjaarke Zoete'. Dit personage is een zwartgekleurde figuur en bewaker van het vuur. Hij heeft vuurrode lippen, speelt muziek en danst om klein en groot te vermaken. Hajji Firuz stamt uit de tijd van de slaven die door de steden trokken om te zingen als tamboer. Dit feest van deze zwarte man werd opgenomen in de Lijst van Meesterwerken van het Orale en Immateriele Erfgoed van de Mensheid. Een erkenning van de Verenigde Naties. 'Noroez of Firuz draagt de waarden van vrede en solidariteit tussen generaties en binnen families uit en draagt door verzoening en naastenliefde bij aan hde culturele diversiteit en vriendschap tussen mensen en verschillende gemeenschappen' staat er te lezen in het manifest van de VN. Het zou mooi zijn dat onze Zwarte Piet ook deze erkenning zou krijgen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten