maandag 15 oktober 2012

Schrijven en niet spreken

De Nobelprijs roept altijd controverse op. Zij geven prijzen aan baanbrekend of opmerkelijk werk van mensen, in team of als individu. Vandaar dat de nobelprijswinnaars buitenbeentjes zijn. De Vredesprijs was reeds een verrassing, nu nog de literatuurprijs die zowaar een Chinese schrijven van de communistische partij in de prijzen zet. Mo Yan is de voorzitter van de officiele chineze schrijversbond, gebonden aan handen, voeten en pen met de top van de Communistische Partij.
Het onder de mat schuiven als een 'naar de mond schrijvende dictatoriale schrijver' is kort op de bal spelen. Met Mo Yan hebben we een Nobelschrijver bij die voor controverse zorgt. De vorige Chinese Nobelschrijvers zijn door de Chinese overheid steeds vergruisd, het Nobel comité werd als kapitalistische en imperialistisch bolwerk bestempeld. Dit jaar krijgen ze een pluim van de Chinezen. De dissidenten in China zeggen dat de beslissing van Nobel dit jaar een belediging is voor de mensheid en voor de literatuur. Mo Yan scrhijft al een halve eeuw. Hij doet inderdaad wat het bureau hem voorschrijft, toch vinden we in zijn boeken een fantasie dat verder gaat dan de harde realiteit in zijn land. Zijn verhalende pen schreef menig bestsellers. In zijn verhalen laat hij de corruptie en de brutaliteit in zijn land aan het woord. 'De wijn republiek' uit 1992, gaat over het spirituele vacuum van de chinese burgerlijke markt economie. Zijn kritiek op het gezag is nooit direct, maar zit verweven in een architecturaal verhaal. Mo is een schrijver die de regering van zijn land misschien niet aanvalt, maar wel schrijft met een creatief vernuft. Hij zei zelf, een minuut na de bekendmaking van zijn prijs, dat hij hoopt dat de vorige Nobelschrijver van China: Liu Xiaobo vlug zou vrij komen. Een uitspraak die hij zich nu kan veroorloven en ook doet. Liu Xiaobo zit reeds jaren in een werkkamp als dissident. Mo Yan was een onbekende schrijver, door de Nobelprijs zal hij op de literaire boekenplanken komen te staan in alle hoeken van de wereld. Zijn woord heeft nu meer impact en dat woord getuigt van creatieve verhaalkunst. Zijn naam Mo yan, betekent 'spreek niet'. Hij zal dus willens nillens moeten blijven schrijven om gehoord te worden.
Het is misschien ook een doorbraak om niet alleen schrijvers met een politieke inslag te bekronen, maar ook 'gewoon' goede schrijvers eens aan het woord te laten komen.
Bron:
Julia Lovell is an author, literary translator and lecturer in modern Chinese history at Birkbeck College, University of London. Her most recent book is “The Opium War.
Mo Yan

Geen opmerkingen:

Een reactie posten